آزمایشگاه مکانیک مرکز تکنولوژی فراتک، آزمایشگاه همکار اداره استاندارد و مطابق بر استاندارد بین المللی  17025 می باشد که توانایی بررسی آزمون های احراز صلاحیت بر روی لوله های کامپوزیتی(GRP)  (تست های بلند مدت) را دارا می باشد. همچنین این آزمایشگاه توانایی بررسی خواص مکانیکی کامپوزیتها، رزین های ترموست و سایر پلیمرها را دارد. مهم ترین تست های موجود در این آزمایشگاه عبارتند از :

• بررسی آزمونهای احراز صلاحیت بر روی لوله های GRP (بلندمدت):

یکی از موارد بسیار مهم در مورد لوله های GRP ،بررسی رفتار وعملکرد این لوله ها با گذشت زمان می باشد. برای

بررسی این مورد طبق استانداردهای بین المللی، تست های بلند مدتی طراحی شده است که این تست ها در مرکز تکنولوژی

فراتک موجود می باشد. تست های بلند مدت به شرح زیر می باشد:

1. تعیین مبنای طراحی فشار دردمای محیط (Hydrostatic Design Basic):

این آزمون اساس طراحی فشار هیدرواستاتیکی و بررسی رفتار 50 ساله لوله های GRP تحت فشار هیدرواستاتیکی داخلی می باشد.  این آزمون بر اساس استاندارد ASTM D2992 و دستورالعمل A صورت می پذیرد. طبق استاندارد، این تست برای طراحی مصولات جدید و همچین بعد از هرگونه تغییر در مواد اولیه و یا ساختار لوله، باید انجام پذیرد.

با استفاده از این تست، نمونه ها تحت فشار هیدرواستاتیک در جهت محیط لوله (HOOP) قرار می گیرند که با به کار بردن کرنش های مختلف در نمونه های تحت فشار و به دست آوردن زمان های شکست، نمودارهای رگرسیون کرنش-زمان ترسیم می شود. تست ها تا 10000 ساعت (یک ونیم سال) انجام شده، سپس برای بررسی عمر 50 ساله برون یابی انجام می شود. در این آزمایش کلاس فشاری لوله های GRP از رابطه زیر تعیین می گردد:

PN =  

با این تست کرنش حلقوی لوله که باعث ایجاد نشتی یا خرابی در لوله GRP تحت فشارطی مدت 50 سال به دست می آید.

1. تعیین مبنای طراحی فشار دردمای بالا (Hydrostatic Design Basic):

این آزمون اساس طراحی فشار هیدرواستاتیکی و بررسی رفتار 50 ساله لوله های GRP تحت فشار هیدرواستاتیکی داخلی در دماهای بالا (40-120   درجه سانتیگراد) می باشد. این آزمون بر اساس استاندارد ASTM D2992 و دستورالعمل B در این مرکز انجام می گردد. مطابق با استاندارد بعد از هرگونه تغییر در مواد اولیه یا تغییر در طراحی و ساختار لوله، سازنده ملزم به انجام مجدد این آزمون برای احراز صلاحیت و تأیید این تغییرات می باشد.

1. آزمون بلند مدت HDB تحت اثرفشار متغیر (CYCLIC) در دمای محیط:

این آزمون طبق دستورالعمل A استاندارد ASTM D2992 در این مرکز انجام می گردد. در این دستورالعمل فشار متناوباً بین صفر و فشار مورد نظر تغییر میکند تا رفتار بلند مدت لوله های GRP در اثر فشار های CYCLIC بررسی شود. طبق این استاندارد، سازنده لوله در صورت طراحی جدید یا تغییر درمواداولیه ملزم به انجام این آزمون برای احراز صلاحیت و تأیید این تغییرات می باشد.

1. آزمون بلندمدت Ring Bending تحت اثر بارخمشی ثابت ودمای محیط:

در این آزمایش هدف بررسی رفتار بلند مدت لوله GRP در اثر خمش و دوپهن شدن مقطع لوله می باشد. لازم به ذکر است که هنگامی که لوله GRP  تحت بارگذاری جانبی قرار می گیرد (در لوله های دفنی بر اثر وزن خاک سرباره و بار ترافیکی) مقطع لوله دوپهن می شود. با گذشت زمان این میزان دو پهنی در اثر پدیده خزش افزایش می یابد تا نهایتاً باعث شکست لوله شود. در این آزمایش هدف یافتن کرنشی است که با شکست لوله GRP در طی 50 سال (که بر اثر دو پهنی خزش لوله حادث می شود) می باشد.

با رسم نمودار کرنش-زمان وانجام رگرسیون لگاریتمی، کرنشی که باعث شکست لوله ها پس از 50 سال می شود محاسبه شده و تحت عنوان Sb ثبت می گردد. از این کرنش در محاسبات مربوط به عمق دفن لوله ها و خاکریزی مناسب حول لوله و تحلیل تنش های دراز مت استفاده می گردد. لازم به ذکر است که این آزمایش براساس اساندارد ASTM D5365 صورت می پذیرد.

1. تست بلندمدت Strain Corrosion:

این تست بر اساس استاندارد ASTM D3681 برای تعیین مقاومت شیمیایی لوله های GRP در یک مقطع دوپهن شده می باشد. در این تست خوردگی توسط سیالات شیمایی در حالت دو پهن شدن تشدید می شود و میتوان برای طراحی مقاومت های شیمایی از این تست استفاده نمود. در لوله های GRP که تحت اثرخمش قرار می گیرند به علت وجودکرنش در جداره لوله که دوپهن شده است پدیده ای به نام خوردگی ناشی از کرنش بوجود می آید که در دراز مدت می تواند موجب شکست لوله شود. شدت این پدیده وابستگی مستقم با شدت خورندگی محیط ، میزان دوپهن شدن و بالطبع کرنش موجود در جداره لوله دارد.

با رسم نمودار کرنش-زمان وانجام رگرسیون لگاریتمی، کرنشی که باعث شکست لوله ها (در اثر تماس با سیال شیمیایی و دو پهن شدن لوله) پس از 50 سال می شود محاسبه شده و تحت عنوان Sc ثبت می گردد. از این پارامتر می توان در طراحی لوله ها برای کاربردهای شیمایی استفاده نمود.

1. آزمون بلندمدت Creep در دمای محیط:

در این تست لوله های GRP در دمای محیط تحت اثر بار خمشی دچار خزش می شوند. این آزمون به منظور تعیین ضریب خزش 50 ساله لوله های GRP تحت اثر بار خمشی می باشند. این آزمون بر اساس استاندارد ISO10468 در این مرکز صورت می پذیرد. مطابق با استاندارد بعد از هرگونه تغییر در مواد اولیه و یا ساختار لوله، سازنده ملزم به انجام مجدد این آزمون برای احراز صلاحیت و تأیید این تغییرات می باشد.

• بررسی خواص مکانیکی نظیر استحکام کششی طولی و محیبطی، مدول الاستیک، مقامت خمشی، مقاومت ضربه لوله GRP ، تعیین سفتی و تخریب لوله GRP، آزمون آتش لوله GRP و ....برروی رزین های ترموست، ترموپلاست و کامپوزیت های پلیمری

• تست آتش لوله های GRP:

این تست بر اساس استاندارد ASTM F1173 در این مرکز انجام می شود. این تست برای تعیین مقاومت لوله های GRP در اثر قرار گیری در معرض حریق می باشد. این تست در دو حالت لوله پراز آب و لوله خالی طبق استاندارد انجام می پذیرد.

جدول تست های موجود در بخش مکانیک مرکز تکنولوؤی فراتک با استاندارد های مربوطه در زیر آمده است: